Tổng quan về phổ hồng ngoại (IR Spectroscopy)

Tổng quan về phổ hồng ngoại (IR Spectroscopy) 1. Nguyên lý hấp thụ bức xạ hồng ngoại Phổ hồng ngoại (Infrared Spectroscopy – IR) là một ph...

Tổng quan về phổ hồng ngoại (IR Spectroscopy)

1. Nguyên lý hấp thụ bức xạ hồng ngoại

Phổ hồng ngoại (Infrared Spectroscopy – IR) là một phương pháp phân tích dựa trên nguyên lý hấp thụ năng lượng của các phân tử khi bị chiếu xạ bởi sóng hồng ngoại. Khi các phân tử hấp thụ bức xạ hồng ngoại, chúng không bị kích thích lên mức năng lượng điện tử như phổ UV-Vis, mà chỉ bị kích thích các dao động nội phân tử: dao động kéo giãn, uốn cong, xoay…

Bản chất vật lý:

• Sóng IR có bước sóng từ khoảng 700 nm đến 1 mm, nằm giữa vùng ánh sáng nhìn thấy và sóng vi ba.
• Các liên kết hóa học trong phân tử dao động ở tần số đặc trưng, nên khi chiếu bức xạ IR, mỗi loại liên kết sẽ hấp thụ tại một tần số nhất định, tạo nên “dấu vân tay” của phân tử.

Mức độ hấp thụ phụ thuộc vào:

• Loại liên kết (đơn, đôi, ba,…)
• Độ bền liên kết
• Khối lượng nguyên tử liên kết
• Độ phân cực của liên kết (càng phân cực, tín hiệu IR càng mạnh)

2. Phân Loại Vùng Phổ Hồng Ngoại

Phổ hồng ngoại IR thường được chia thành 3 vùng chính:

Trong phân tích hóa học, vùng trung IR (Mid-IR) được sử dụng phổ biến nhất vì nó chứa phần lớn thông tin về các dao động đặc trưng của liên kết trong phân tử.

3. So Sánh Phổ Hồng Ngoại Với Các Phương Pháp Phổ Khác

Ưu điểm của phổ hồng ngoại IR:

• Phân tích nhanh, không phá hủy mẫu
• Có thể phân tích chất rắn, lỏng, khí
• Dễ định danh các nhóm chức hữu cơ

Nhược điểm:

• Không thích hợp cho hỗn hợp phức tạp
• Không nhạy với liên kết không phân cực (ví dụ C–C, C–H thuần)

Kết Luận

Phổ hồng ngoại - phổ IR là một trong những công cụ phân tích mạnh mẽ và phổ biến trong hóa học và sinh học. Nhờ khả năng nhận biết các liên kết đặc trưng của phân tử, nó đóng vai trò quan trọng trong kiểm tra chất lượng, nhận dạng hợp chất và nghiên cứu vật liệu. Khi được sử dụng cùng với phổ UV-Vis và NMR, phổ IR góp phần xây dựng nên một bức tranh toàn diện về cấu trúc hóa học của vật chất.