Điện phân là gì? Các ứng dụng của điện phân trong đời sống

Trong cơ khí hoặc sản xuất công nghiệp thì điện phân có vai trò vô cùng quan trọng, nó được ứng dụng trong sản xuất kim loại, hóa chất, các thiết bị đ

Điện phân là gì? Các ứng dụng của điện phân trong đời sống

Trong cơ khí hoặc sản xuất công nghiệp thì điện phân có vai trò vô cùng quan trọng, nó được ứng dụng trong sản xuất kim loại, hóa chất, các thiết bị điện tử.

1. Điện phân là gì?

Khái niệm điện phân là quá trình tách một chất thành phân tử hay ion bằng dòng điện. Quá trình này được diễn ra khi một dòng điện đi qua dung dịch chứa chất phân ly. Điện tích sẽ chạy qua các điện cực, các phân tử của dung dịch bị tách ra thành các ion âm và dương di chuyển đến các điện cực tương ứng.

Đây là một phản ứng hóa học không tự xảy ra mà cần có dòng điện tác động. Quá trình điện phân thường được sử dụng trong các ngành công nghiệp để sản xuất các nguyên tố và hợp chất hóa học từ dạng ion của chúng.

Điện phân sử dụng dòng điện để tách các chất

Trong quá trình điện phân, dung dịch hoặc hợp chất nóng chảy cần được điện phân (được gọi là chất điện phân) sẽ được đặt trong một bồn điện phân với hai điện cực: anode (dương cực) và cathode (âm cực).

Khi dòng điện một chiều chạy qua hệ thống, các ion dương (cation) sẽ di chuyển về phía cathode và các ion âm (anion) sẽ di chuyển về phía anode. Tại các điện cực này, các phản ứng hóa học sẽ xảy ra, dẫn đến việc phân tách chất ban đầu thành các thành phần hóa học khác nhau.

2. Phân loại điện phân.

Điện phân được phân chia thành hai loại chính là:

2.1 Điện phân nóng chảy

Điện phân nóng chảy là là quá trình điện phân được thực hiện trên các chất ở trạng thái nóng chảy, quá trình này thường dùng để tách các kim loại từ quặng hoặc sản xuất các chất hóa học từ các hợp chất nóng chảy. Loại điện phân này cần nhiệt độ cao và thiết bị chuyên dụng để duy trì các chất ở trạng thái lỏng .

Điện phân nóng chảy được ứng dụng trong ngành công nghiệp luyện kim và sản xuất các nguyên liệu hóa học tinh khiết. Một số ví dụ điển hình của điện phân nóng chảy như:

Điện phân nhôm oxit lấy từ quặng bauxite.
Điện phân canxi oxit (CaO) để sản xuất kim loại kiềm thổ.
Điện phân muối ăn NaCl để sản xuất natri kim loại.
Điện phân Magnesium chloride để sản xuất ion Magie chất điện giải.
Có hai loại điện phân phổ biến
Có hai loại điện phân phổ biến

2.2 Điện phân dung dịch

Điện phân dung dịch là quá trình dùng dòng điện để tách các chất hòa tan trong nước hoặc dung môi. Quá trình này có thể diễn ra ở nhiệt độ phòng và sử dụng dung dịch chứa các ion của chất cần điện phân.

Điện phân dung dịch được ứng dụng nhiều trong sản xuất công nghiệp hiện nay như:

Điện phân dung dịch muối ăn NaCl sử dụng trong công nghiệp hóa chất.
Điện phân dung dịch đồng II sunfat để lấy kim loại đồng nguyên chất.
Điện phân dung dịch bạc Nitrat (AgNO3).
Điện phân dung dịch Acid Sulfuric H2SO4 loãng.

3. Ứng dụng của điện phân

Điện phân có nhiều ứng dụng quan trọng trong đời sống hàng ngày và trong các ngành công nghiệp. Dưới đây là một số ứng dụng chính:

3.1 Ứng dụng của điện phân trong sản xuất kim loại

Nhôm: Điện phân nhôm oxit (Al₂O₃) trong quá trình Hall-Heroult để sản xuất nhôm kim loại. Đây là vật liệu quan trọng trong ngành công nghiệp và xây dựng.
Đồng: Điện phân dùng để tinh chế đồng từ đồng thô, loại bỏ các tạp chất để sản xuất đồng tinh khiết cho các ứng dụng trong điện tử và thiết bị điện.

3.2 Sản xuất các hóa chất bằng điện phân

Hydro và oxy: Điện phân nước để sản xuất khí hydro và oxy, được sử dụng trong nhiều ngành công nghiệp để sản xuất nhiên liệu, y tế và xử lý nước.
Chlorine và natri hydroxit: Điện phân dung dịch muối ăn (NaCl) để sản xuất khí clo và natri hydroxit (NaOH). Đây là 2 hóa chất quan trọng trong công nghiệp hóa chất và sản xuất nhựa.

Điện phân nước để lấy nước kiềm

3.3 Mạ điện bằng điện phân

Quá trình này sử dụng điện phân để phủ một lớp kim loại lên bề mặt của một vật liệu khác, tạo ra các sản phẩm có tính thẩm mỹ và chống ăn mòn cao, như đồ trang sức, đồ gia dụng, và linh kiện điện tử.

3.4 Sản xuất năng lượng

Sử dụng điện phân để sản xuất và lưu trữ năng lượng từ các nguồn tái tạo như năng lượng giá, năng lượng mặt trời. Hydro được tách từ quá trình điện phân được sử dụng là nhiên liệu trong ô tô điện và các thiết bị lưu trữ năng lượng khác.

3.5 Điện phân trong quá trình xử lý nước thải

Điện phân được sử dụng để xử lý nước thải công nghiệp và nước sinh hoạt, loại bỏ các chất ô nhiễm như kim loại nặng, thuốc nhuộm và các hợp chất hữu cơ. Theo đó quá trình điện phân dưới tác dụng của dòng điện qua các điện cực hòa tan và không hòa tan sử dụng công nghệ keo tụ điện EC và oxi hóa điện hóa EO.

3.6 Chế tạo và gia công vật liệu

Điện phân được sử dụng trong quá trình anodizing do phần được xử lý sẽ tạo thành điện cực anode của một tế bào điện phân. Đây là phương pháp để tạo ra lớp oxit bảo vệ trên bề mặt kim loại, đặc biệt là nhôm, để tăng cường độ bền và chống ăn mòn khi ứng dụng trong sản xuất linh kiện điện tử, đồ gia dụng, nhôm kính.

3.7 Sản xuất pin và ắc quy

Điện phân được sử dụng trong quá trình sản xuất và tái chế pin và ắc quy, giúp cung cấp năng lượng cho nhiều thiết bị điện tử và phương tiện giao thông.

Xem thêm chuyên đề về Pin điện và điện phân.

Lý thuyết Hóa 12 Bài 12: Thế điện cực và nguồn điện hoá học.

Lý thuyết Hóa 12 Bài 13: Điện phân.

Nguyên tắc điện phân dung dịch hóa học 12.

Ôn tập chương 5 pin điện và điện phân Hóa học 12 chân trời sáng tạo.

Ôn tập chương 5 pin điện và điện phân Hóa học 12 chân trời sáng tạo - (đề số 02).

Bài tập thế điện cực và nguồn điện hóa học P1 Hóa học 12 chân trời sáng tạo.

Bài tập thế điện cực và nguồn điện hóa học - hóa 12 chân trời sáng tạo phần 2.

Bài tập điện phân phần câu hỏi đếm - Hóa 12 chân trời sáng tạo.

Bài tập điện phân - bài tập tự luận điện phân - hóa 12 chân trời sáng tạo.

Bài tập điện phân - bài tập phát biểu đúng sai điện phân - Hóa 12 chân trời sáng tạo.

Dãy điện hóa của Kim Loại - Hóa Học 12.