Alkane – và những ứng dụng thiết thực trong đời sống hằng ngày I. Alkane là gì? Alkane (ankan) là một họ hợp chất hữu cơ no, chỉ chứa liên kết đơn
Alkane – và những ứng dụng thiết thực trong đời sống hằng ngày
I. Alkane là gì?
Alkane (ankan) là một họ hợp chất hữu cơ no, chỉ chứa liên kết đơn giữa các nguyên tử carbon. Công thức tổng quát: CnH2n+2.
Chúng là thành phần chính của dầu mỏ và khí thiên nhiên, có đặc tính ít phản ứng, cháy tốt, tỏa nhiều năng lượng.
II. Những ứng dụng thiết thực trong đời sống hằng ngày của Alkane
1. Nhiên liệu – Ứng dụng lớn nhất của alkane
Khí đốt gia đình (methane, propane, butane):
Methane (CH₄) là thành phần chính của khí thiên nhiên – dùng cho bếp gas, đun nấu, sưởi ấm.
Propane (C₃H₈) và butane (C₄H₁₀) được dùng trong bình gas mini, bếp cắm trại.
Xăng, dầu diesel (hỗn hợp alkane từ C5 đến C12):
Là nhiên liệu chính cho xe máy, ô tô, tàu hỏa, máy bay.
Dầu hỏa, dầu nhờn (C12 trở lên):
Dùng trong đèn dầu, máy phát điện, bôi trơn động cơ.
Alkan cháy sạch, không sinh ra khói đen và CO nếu đốt hoàn toàn, giúp tiết kiệm và thân thiện hơn với môi trường.
2. Chất bôi trơn – Bảo vệ máy móc
Các alkane mạch dài được tinh chế thành dầu nhờn, dầu khoáng.
→ Chúng được dùng để bôi trơn động cơ, máy móc, giảm ma sát và kéo dài tuổi thọ thiết bị.
3. Mỹ phẩm và dược phẩm
Vaseline, kem dưỡng, dầu tẩy trang... thường chứa các paraffin – hỗn hợp alkane rắn, mềm.
Alkane còn được dùng làm dung môi cho hoạt chất vì không gây kích ứng và có độ ổn định cao.
4. Nguyên liệu sản xuất hóa chất và vật liệu
Phản ứng cracking alkane → sản xuất alkene (CH₂=CH₂...) → tạo nhựa polyethylene, PVC, cao su tổng hợp
Từ alkane → dẫn xuất halogen → nguyên liệu tổng hợp dược phẩm, chất dẻo, dung môi
5. Lưu ý – Hạn chế của alkane
Dễ bay hơi → gây ô nhiễm không khí nếu không xử lý tốt
Một số alkane dạng lỏng/gas dễ cháy nổ nếu rò rỉ trong không gian kín
Dùng alkane lâu dài cần kiểm soát khí thải để bảo vệ môi trường
III. Kết luận
Alkane tưởng chừng chỉ là công thức khô khan trong sách vở, nhưng thật ra lại gắn bó mật thiết với cuộc sống con người:
Từ bếp ga, xe cộ, đến mỹ phẩm và vật liệu xây dựng, mọi thứ đều mang dấu vết của những hợp chất hydrocarbon đơn giản này.
Hiểu alkane – là hiểu thêm về năng lượng, hóa chất, và cả nền công nghiệp hiện đại.
Xem thêm: Chuyên đề về Alkane.
Bài tập trắc nghiệm lý thuyết Alkane Hóa 11 Chân trời sáng tạo.
Hướng dẫn đọc tên gốc Hydrocarbon Hóa 11 Chân trời sáng tạo.
Hóa học 11 chương 4 Hiđrocacbon.
Cách viết công thức cấu tạo và gọi tên đồng phân Alkane Hóa 11.
Phản ứng thế của Alkane Hóa 11.
Phản ứng Dehydro của Alkane - Phản ứng tách Hidro của Alkane Hóa 11.
Phản ứng cracking alkane Hóa học 11.
Chuyên đề về Alkene.
Cách viết công thức cấu tạo và gọi tên đồng phân Alkene Hóa 11.
COMMENTS